Անվտանգության գլխավոր մարտահրավերները 2025-ին

Թվային աշխարհը զարգանում է, և դրան զուգահեռ աճում են նաև կիբեռհարձակումների ծավալը և բարդությունը։ 2025-ին անվտանգությունը այլևս չի կարող լինել միայն “security թիմի” գործը․ այն դառնում է բոլորի պատասխանատվությունը։

1. Supply chain attacks — հարձակում dependency-ների շղթայի միջոցով

Ա increasingly տարածված է, երբ հարձակվողները չեն փորձում անմիջապես վնասել ձեր սերվերը, այլ․

• compromise են անում third-party փաթեթները,
• մտնում են dependency chain-ի միջոցով,
• տարածվում են այն նախագծերով, որոնք օգտագործում են այդ փաթեթները։

Սա նշանակում է, որ կարևոր է․

• վստահելի աղբյուրներից dependency-ներ օգտագործել,
• պարբերաբար թարմացնել դրանք,
• օգտագործել automated vulnerability scanning գործիքներ։

2. Zero Trust՝ «չվստահել լռությամբ ոչ մեկին»

Zero Trust մոդելը ասում է․

«Մի՛ վստահիր ոչ մեկին ըստ լռելյայնի՝ նույնիսկ dacă նա network-ի ներսում է»

Դա ենթադրում է․

• պարտադիր authentication և authorization յուրաքանչյուր request-ի համար,
• минимալ անհրաժեշտ իրավունքներ (least privilege),
• համատեքստի վրա հիմնված policy-ներ (տեղակայման վայր, սարք, user risk level և այլն)։

Այս մոտեցումը նվազեցնում է մեկ կոմպրոմիզի պատճառով ամբողջ համակարգը կորցնելու վտանգը։

3. Ransomware և թիրախային հարձակումներ

Ransomware հարձակումները շարունակում են մնալ վտանգավոր․

• տվյալների encrypt,
• գումարի պահանջ organisation-ից,
• հաճախ նաև data leak-ի սպառնալիք։

Բացի այդ ավելանում են թիրախային (targeted) հարձակումները՝ կոնկրետ ընկերությունների դեմ։ Այստեղ օգնում է․

• լավ backup ռազմավարություն,
• incident response պլան,
• աշխատակիցների ուսուցում (phishing awareness և այլն)։

4. Քիչ, բայց որակյալ գաղտնիքներ (secrets management)

Secrets management-ը (API key-եր, passwords, tokens) դարձել է կարևոր թեմա․ Այլևս ընդունելի չէ պահել գաղտնիքները․

• .env ֆայլերում, որոնք commit են արվում repo-ի մեջ,
• կամ config-ներում առանց encryption-ի։

Կարևոր է օգտագործել․

• secret managers (օրինակ՝ cloud provider-ի tools),
• role-based access control,
• rotation և auditing։

5. Անվտանգությունը՝ որպես մշակույթ, ոչ թե checkbox

Կազմակերպություններում, որտեղ անվտանգությունը դիտարկվում է որպես «պարտադիր checkbox», հաճախ․

• security պահանջները ընկալվում են որպես խոչընդոտ,
• մարդիկ փորձում են շրջանցել դրանք,
• իրական պաշտպանվածությունը մնում է թույլ։

Նույնիսկ փոքր թիմերում արժե ձևավորել մշակույթ, որտեղ․

• սխալը թաքցնելու փոխարեն մարդիկ բարձրաձայնում են այն,
• security-ն քննարկվում է վաղ փուլերում (design stage),
• բոլորը հասկանում են, թե ինչ ռիսկեր կան իրենց որոշումների հետևում։

Ամփոփում

2025-ի անվտանգության մարտահրավերները ցույց են տալիս, որ «անվտանգություն» ասվածը այլևս միայն firewall կամ antivirus չէ։ Այն մտածելակերպ է, որը պետք է անցնի ամբողջ զարգացման ցիկլի միջով՝

• from design,
• to development,
• to deployment,
• to monitoring։

Ծրագրավորողի, DevOps engineer-ի և թիմի մյուս անդամների համար սա նշանակում է, որ անվտանգությունը դարձել է մասնագիտական հիմնական հմտություններից մեկը։